تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد | مقایسه کامل VAT و مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد چیست و چه افرادی باید آن را پرداخت کنند؟

اصطلاح «مالیات بر درآمد» به مالیاتی گفته می‌شود که دولت از درآمد افراد و کسب‌وکارها دریافت می‌کند. این مالیات مستقیم است، یعنی مستقیماً از درآمدهایی مثل حقوق، دستمزد و سایر سودهای مالی گرفته می‌شود. هدف اصلی آن، مشارکت مردم در تامین هزینه‌های عمومی و خدماتی است که دولت ارائه می‌دهد.

میزان مالیات بر درآمد معمولاً به‌صورت درصدی از درآمدی که مشمول مالیات می‌شود، محاسبه می‌گردد. این درصد بر پایه‌ی قوانین مالیاتی کشور و با توجه به سطح درآمد افراد یا شرکت‌ها تعیین می‌شود. انواع مالیات شرکت ها در این حوزه، شامل مالیات بر درآمد عملکرد، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر حقوق کارکنان، و مالیات تکلیفی می‌شود که هر یک مقررات خاص خود را دارد و باید در چارچوب قوانین مالیاتی کشور رعایت گردد.

در مجموع، مالیات بر درآمد به‌عنوان بخشی از انواع مالیات شرکت‌ها، نه‌تنها منبع درآمدی برای دولت است، بلکه ابزاری برای ایجاد شفافیت مالی، عدالت اقتصادی و تامین هزینه‌های عمومی کشور به شمار می‌رود.

انواع مالیات بر درآمد

مهم‌ترین انواع مالیات بر درآمد عبارت‌اند از:

• مالیات بر املاک
• مالیات بر درآمد مشاغل
• مالیات بر درآمد کشاورزی
• مالیات بر درآمد اجاره املاک
• مالیات بر حق‌الوکاله
• مالیات بر درآمد حقوق
• مالیات بر درآمد اتفاقی
• مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
• مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (شرکت‌ها)

این مالیات‌ها از جمله انواع مالیات در ایران هستند که هرکدام بر اساس نوع درآمد و فعالیت افراد و شرکت‌ها تعیین می‌شوند و برای تأمین منابع مالی دولت استفاده می‌گردند.

مالیات بر املاک

مالیات بر درآمد اجاره املاک، بر پایه‌ی درآمدی که مالک از اجاره‌ی ملک خود (چه مسکونی، چه تجاری یا اداری) به دست می‌آورد، تعیین می‌شود. در فرایند محاسبه این نوع مالیات، ابتدا 25 درصد از کل مبلغ اجاره به عنوان هزینه‌های معمول مانند استهلاک، تعمیرات و نگهداری ملک از درآمد ناخالص کسر می‌گردد. این تخفیف، در واقع به رسمیت شناختن هزینه‌هایی است که مالک برای حفظ و بهره‌برداری از ملک خود می‌پردازد. پس از کسر این مبلغ، آن‌چه باقی می‌ماند به عنوان درآمد مشمول مالیات در نظر گرفته می‌شود و مالیات بر اساس آن محاسبه می‌شود.

برای اشخاص حقیقی، نرخ مالیات بر اجاره به‌صورت پلکانی است؛ یعنی هر چه درآمد اجاره بالاتر باشد، درصد مالیات هم بیشتر خواهد بود. این نرخ‌ها مطابق قانون مالیات‌های مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور مشخص شده و ممکن است هر سال با توجه به سیاست‌های مالی و اقتصادی، تغییراتی داشته باشند. برای آگاهی از جزئیات و نرخ‌های به‌روز، بهترین راه مراجعه مستقیم به منابع رسمی این سازمان است.

مالیات بر درآمد مشاغل

مالیات بر درآمد مشاغل، از آن دسته هزینه‌هایی است که صاحبان کسب‌وکار ناگزیر به پرداخت آن هستند؛ چرا که دولت بخشی از بودجه عمومی‌اش را از همین راه تامین می‌کند. این مالیات بر اساس درآمدی که یک شغل در طول سال به دست می‌آورد محاسبه می‌شود، البته نه تمام درآمد بلکه پس از آن‌که معافیت‌های قانونی و هزینه‌های قابل‌ قبول از آن کسر شد. در نهایت، مانده‌ی درآمد مشمول مالیات خواهد بود و بسته به مقدارش، نرخ مالیات می‌تواند بین 15 تا 25 درصد متغیر باشد. برای سال 1403، اگر مجموع درآمد کمتر از 47 میلیون و 500 هزار تومان باشد، مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.

در این فرآیند، تنظیم دقیق و شفاف انواع صورت های مالی همچون صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد، اهمیت بالایی دارد؛ چرا که این صورت‌ها مبنای بررسی درآمد، هزینه‌ها و سود خالص کسب‌وکار بوده و در نهایت بر تعیین مالیات تاثیرگذار هستند. به‌ویژه در زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی، وجود صورت‌های مالی منظم و مستند، می‌تواند موجب کاهش خطای محاسباتی، جلوگیری از جرایم مالیاتی و حتی بهره‌مندی صحیح از معافیت‌ها شود.

مالیات بر درآمد کشاورزی

درآمد حاصل از فعالیت‌های کشاورزی، طبق ماده 81 قانون مالیات‌های مستقیم، از پرداخت مالیات معاف شده است. این معافیت دامنه‌ی گسترده‌ای دارد و شامل همه‌ی فعالیت‌هایی مانند کشاورزی، دامداری، پرورش ماهی، زنبورداری، صیادی، نوغان‌داری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغداری و مانند آن‌ها می‌شود. اما نکته‌ای که نباید از آن غافل شد، تفاوت میان اشخاص حقیقی و حقوقی در برخورد با این قانون است.

اگر شخصی به‌صورت حقیقی و بدون ثبت شرکت در این حوزه فعالیت کند، نیازی به پرداخت مالیات ندارد و حتی الزامی هم برای ارائه اظهارنامه یا دفاتر مالی ندارد. اما ماجرا برای اشخاص حقوقی فرق می‌کند. اگر شرکتی در حوزه کشاورزی یا سایر فعالیت‌های نام‌برده مشغول باشد، مشمول «نرخ صفر» مالیاتی می‌شود؛ به این معنا که مالیاتی پرداخت نمی‌کند، اما همچنان باید تمام مراحل قانونی مانند تشکیل پرونده مالیاتی، ارسال اظهارنامه و نگهداری اسناد مالی را رعایت کند.

مالیات بر درآمد اجاره املاک

مالیات املاک از جمله مالیات‌هایی است که مستقیماً بر درآمدهای ناشی از مالکیت ملک اعمال می‌شود و حوزه‌های مختلفی را دربر می‌گیرد؛ از اجاره‌بهای املاک گرفته تا خانه‌های خالی و حتی نقل و انتقال ملک یا سرقفلی. به‌عبارتی، هر نوع منفعتی که فرد یا شرکت از طریق ملک به‌دست می‌آورد، می‌تواند مشمول این مالیات شود.

در مورد اجاره املاک، محاسبه مالیات به این شکل است که مجموع درآمد حاصل از اجاره، چه نقدی باشد و چه غیرنقدی، در نظر گرفته می‌شود و سپس 25 درصد از آن بابت هزینه‌ها، استهلاک و تعهدات مالک نسبت به ملک، کسر می‌گردد. باقیمانده این مبلغ، همان درآمد مشمول مالیات است.

نکته‌ای که نباید از آن غافل شد، استثنائاتی‌ست که قانون‌گذار برای روابط خانوادگی در نظر گرفته است. مثلاً اگر ملکی در اختیار پدر، مادر، همسر، فرزند یا سایر وابستگان نزدیک مالک باشد و آن‌ها در آن سکونت داشته باشند، این رابطه اجاره تلقی نمی‌شود. حتی اگر چند واحد مسکونی وجود داشته باشد، قانون اجازه داده یک واحد برای خود مالک و یک واحد برای هر یک از بستگان ذکر شده، از شمول مالیات بر درآمد اجاره معاف باشند.

در واقع، قانون با وجود چارچوب‌های مشخص، تلاش کرده میان درآمدزایی واقعی از ملک و روابط خانوادگی، تفاوت قائل شود.

مالیات بر حق‌الوکاله

مالیات بر درآمد وکلا، که بیشتر با عنوان «مالیات حق‌الوکاله» شناخته می‌شود، بخشی از درآمد وکلای دادگستری را در بر می‌گیرد که مستقیماً از محل دریافت حق‌الوکاله حاصل شده است. بر اساس قانون، وکلایی که در پرونده‌های مالی یا کیفری وکالت می‌پذیرند، موظف‌اند 5 درصد از مبلغ درج‌شده در وکالت‌نامه را به‌عنوان مالیات پرداخت کنند.

این مالیات نه‌تنها شامل دعاوی مالی، بلکه در پرونده‌های کیفری نیز جاری است. با این حال، در خصوص پرونده‌هایی که در مراجع خاص غیرقضایی طرح می‌شوند یعنی مراجع خارج از دادگستری مانند کمیسیون‌ها یا نهادهای داوری نرخ دقیقی برای مالیات تعیین نشده و وضعیت آن ممکن است بسته به شرایط، متفاوت باشد.

به‌بیان دیگر، قانون برای تعیین مالیات وکلا بیشتر بر شفافیت رقم حق‌الوکاله تکیه دارد و هر جا که عددی مشخص باشد، 5 درصد آن را به‌عنوان مالیات مطالبه می‌کند؛ اما در موارد خاص، دست بازتری برای تفسیر وجود دارد.

مالیات بر درآمد حقوق

مالیات بر درآمد حقوق، بخشی از حقوق دریافتی کارکنان است که مستقیماً به خزانه دولت واریز می‌شود. این مالیات، به تناسب میزان دریافتی افراد و بر پایه نرخ‌هایی که هر سال در قانون بودجه تصویب می‌شود، محاسبه می‌گردد. فلسفه‌اش هم ساده است: کمک به تامین هزینه‌های عمومی کشور و ایجاد نوعی تعادل مالیاتی میان اقشار مختلف جامعه. به همین دلیل، هر چه درآمد بیشتر باشد، نرخ مالیاتی هم بالاتر می‌رود تا عدالت نسبی در مشارکت مالی برقرار شود.

برای محاسبه این مالیات، ابتدا باید حقوق ناخالص فرد مشخص شود. سپس مبلغی به‌عنوان معافیت قانونی از آن کسر می‌شود. آن‌چه باقی می‌ماند، درآمد مشمول مالیات است که با توجه به نرخ‌های مصوب همان سال، مالیات آن محاسبه می‌شود. در ظاهر ساده‌ است، اما در عمل همین فرمول ساده، یکی از ابزارهای مهم در چرخاندن چرخ مالی کشور به شمار می‌رود.

در سال‌های اخیر، دولت برای حمایت از اقشار کم‌درآمد، سقف مشخصی از حقوق ماهانه را از پرداخت مالیات معاف کرده است. این موضوع باعث شده تا افرادی با درآمد پایین، فشار مالیاتی کمتری را تجربه کنند. در واقع، معافیت مالیاتی در این بخش، ابزاری مهم برای ایجاد عدالت مالیاتی و حمایت از درآمدهای محدود محسوب می‌شود.

به همین دلیل، مالیات بر حقوق نه‌تنها به عنوان منبع درآمدی برای دولت اهمیت دارد، بلکه با در نظر گرفتن معافیت‌های قانونی، به حفظ تعادل اقتصادی و کاهش نابرابری کمک می‌کند.

مالیات بر درآمد اتفاقی

در نظام مالیاتی ایران، تنها درآمدهای حاصل از فعالیت‌های مستمر اقتصادی مشمول مالیات نیستند؛ بلکه برخی از درآمدهایی که به‌صورت پیش‌بینی‌ نشده یا بدون تلاش مستقیم حاصل می‌شوند نیز در دایره شمول مالیات قرار دارند. یکی از مهم‌ترین مصادیق این نوع درآمدها، آن چیزی است که قانون تحت عنوان «درآمد اتفاقی» معرفی کرده و در ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم به‌طور دقیق به آن پرداخته است.

ماده 119 قانون مالیات‌های مستقیم، به شیوه‌ای هوشمندانه به سراغ درآمدهایی می‌رود که نه از مسیرهای معمول اقتصادی، بلکه از راه‌هایی مانند معاملات با قیمت‌های غیرواقعی یا دریافت جایزه به دست می‌آیند. بر اساس این ماده، اگر شخص حقیقی یا حقوقی، مالی یا وجهی را از طریق معامله‌ای موسوم به «محاباتی» یعنی با قیمتی کمتر از ارزش واقعی آن کسب کند، یا به هر شکلی وجه نقد یا جایزه‌ای دریافت نماید، این درآمد تحت عنوان «درآمد اتفاقی» شناخته شده و مشمول مالیات خواهد بود.

در مواردی که این نوع درآمد به صورت نقدی حاصل شود، مالیات آن بر مبنای ارزش روز محاسبه و دریافت می‌شود. اما چنانچه درآمد به شکل غیرنقدی باشد، صرف دریافت آن کافی است تا مالیات بر درآمد اتفاقی به آن تعلق گیرد بدون آن‌که نیازی به مبادله وجه نقد در میان باشد.

به زبان ساده، قانونگذار تاکید دارد که هر نوع انتقال ارزش، حتی اگر به ظاهر رایگان یا کمتر از قیمت واقعی انجام شود، می‌تواند مصداق درآمدی باشد که باید سهم آن را با مالیات ادا کرد.

مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، یکی از پایه‌های اصلی نظام مالیاتی کشور است که بر درآمدهای افرادی که به صورت مستقل و با نام شخصی خود فعالیت اقتصادی دارند، اعمال می‌شود؛ یعنی برخلاف اشخاص حقوقی که تحت عنوان شرکت‌ها یا موسسات شناخته می‌شوند، این نوع مالیات متوجه افراد حقیقی است.

این افراد موظف‌اند در پایان هر سال مالی، با دقت و شفافیت، گزارشی کامل از میزان درآمدهای خود تهیه کرده و آن را در قالب اظهارنامه مالیاتی به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. این اظهارنامه، مبنای محاسبه مالیات قرار می‌گیرد و سازمان مربوطه با بررسی اطلاعات مندرج در آن، سود خالص فرد را برآورد کرده و درصدی از آن را به عنوان مالیات مطالبه می‌کند.

البته قانون‌گذار برای برخی از مشاغل و فعالیت‌ها، معافیت‌هایی در نظر گرفته است که می‌تواند شامل بخش یا تمام مبلغ مالیات شود.

نکته قابل توجه دیگر، زمان‌بندی تسلیم اظهارنامه مالیاتی است. بر اساس ماده 97 قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی باید تا پایان خرداد ماه هر سال، اظهارنامه خود را ارائه دهند. بنابراین، آشنایی با طریقه نوشتن اظهارنامه مالیاتی و رعایت دقیق زمان‌بندی آن، یکی از مهم‌ترین وظایف مالی برای فعالان اقتصادی حقیقی محسوب می‌شود.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، که از آن با عنوان «مالیات عملکرد» نیز یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین مالی دولت به شمار می‌رود. این مالیات، سهمی از سود خالص شرکت‌ها و موسسات حقوقی است که در پایان هر سال مالی، به دولت پرداخت می‌شود تا در مسیر تامین هزینه‌های عمومی کشور و اجرای برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

تمامی اشخاص حقوقی موظف‌اند در پایان دوره مالی خود که معمولاً از ابتدای فروردین تا پایان اسفند می باشد اظهارنامه مالیاتی خود را تنظیم و به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند. این اظهارنامه باید تصویری جامع از درآمدها، هزینه‌ها و کلیه فعالیت‌های مالی آن نهاد در طول سال ارائه دهد.

نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، یکی از مسائل کلیدی در نظام مالیاتی کشور به شمار می‌رود، چرا که مستقیماً بر میزان سودآوری شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد. مطابق با ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم، در حال حاضر این نرخ به صورت ثابت و یکنواخت، معادل 25 درصد برای تمامی اشخاص حقوقی در نظر گرفته شده است. این نرخ، به عنوان یکی از ارکان اصلی سیاست‌های مالیاتی، نقش مهمی در تنظیم روابط میان دولت و بخش خصوصی ایفا می‌کند.

مطابق ماده 110 قانون مالیات مستقیم، اشخاص حقوقی تا چهار ماه پس از پایان سال مالی‌شان، نسبت به ارسال اظهارنامه اقدام نمایند. این تمایز زمانی، نشان از تفاوت در ساختار و پیچیدگی فعالیت‌های اقتصادی میان اشخاص حقیقی و حقوقی دارد. استفاده از خدمات مالی و مالیاتی در رشت می‌تواند در تسهیل این فرآیند و کاهش ریسک جریمه‌های مالیاتی بسیار موثر باشد.

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات بر ارزش افزوده، برخلاف تصور رایج که تنها مصرف‌کننده را متاثر می‌داند، تاثیری دوگانه دارد؛ چرا که فروشنده نیز در فرایند عرضه کالا یا خدمات، موظف است این مالیات را به عنوان بخشی از قیمت نهایی محاسبه و دریافت کند. در واقع، این نوع مالیات تنها از جیب خریدار پرداخت نمی‌شود، بلکه فروشنده نقش واسطه‌ای دارد که مبلغ مالیات را در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع جمع‌آوری کرده و به دولت انتقال می‌دهد.

این مالیات، به شیوه‌ای لایه‌لایه و مرحله‌به‌مرحله در فرایند تولید و ارائه خدمات اعمال می‌شود؛ از تامین مواد اولیه گرفته تا تولید، توزیع و فروش نهایی. در هر گام، بخشی از ارزش افزوده‌ای که ایجاد شده، مشمول مالیات می‌گردد. اما نکته کلیدی اینجاست که در نهایت، بار اصلی این مالیات بر دوش مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد، چرا که او کسی است که مالیات انباشته شده در طول مسیر را در قیمت نهایی پرداخت می‌کند.

مالیات بر ارزش افزوده از نوع مالیات‌های غیرمستقیم است که به روش تفریقی اعمال می‌شود؛ یعنی فروشنده هنگام فروش، علاوه بر قیمت کالا یا خدمت، سهم مالیاتی مربوط به ارزش افزوده را نیز از خریدار دریافت کرده و به حساب دولت واریز می‌کند. این سازوکار، نوعی نظم مالی در چرخه اقتصاد ایجاد می‌کند که هم شفافیت مالی را افزایش می‌دهد و هم به دولت امکان ردیابی جریان کالا و خدمات را می‌دهد.

در این مسیر پیچیده، استفاده از خدمات مالی تخصصی در رشت می‌تواند به کسب‌وکارها و فروشندگان کمک کند تا فرآیند ثبت، محاسبه و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را با دقت و طبق مقررات انجام دهند. این نوع خدمات، نقش مهمی در افزایش شفافیت مالی و کاهش ریسک تخلفات مالیاتی ایفا می‌کند.

نرخ مالیات بر ارزش افزوده

نرخ مالیات بر ارزش افزوده (VAT) بر پایه مجموعه‌ای از عوامل کلان مانند نیازهای مالی دولت، وضعیت کلی اقتصاد کشور، حمایت از اقشار کم‌درآمد و تعیین معافیت‌های هدفمند برای برخی کالاها و خدمات تعیین می‌شود. از سال 1403، نرخ استاندارد این مالیات به 10 درصد افزایش یافته است؛ در حالی که تا پیش از آن، برای چند سال متوالی، نرخ 9 درصدی اعمال می‌شد. از این میزان، 7 درصد سهم دولت بوده و 3 درصد به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اختصاص می‌یابد تا در توسعه و خدمات‌رسانی محلی مورد استفاده قرار گیرد.

با این حال، باید به نکته‌ای ظریف اما مهم توجه کرد: معافیت یک کالا از مالیات بر ارزش افزوده، لزوماً به معنای معافیت کل زنجیره تولید آن کالا نیست. برای نمونه، محصولات خام کشاورزی که از پرداخت این مالیات مستثنا هستند، در فرایند تولید همچنان با هزینه‌هایی روبه‌رو می‌شوند که مشمول VAT هستند؛ از جمله خرید ماشین‌آلات، تجهیزات و سایر نهاده‌های تولید. این موضوع نشان می‌دهد که حتی در مورد کالاهای معاف، مالیات بر ارزش افزوده به شکلی غیرمستقیم می‌تواند در هزینه نهایی تولید تاثیرگذار باشد.

 تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده هر دو از منابع مهم درآمدی دولت‌ها هستند، اما تفاوت‌های بنیادینی در ساختار، هدف، و نحوه اجرا دارند.

مالیات بر درآمد، یک مالیات مستقیم است که از درآمد واقعی افراد یا شرکت‌ها اخذ می‌شود. شخص یا بنگاهی که درآمد کسب کرده، خود پرداخت‌کننده واقعی مالیات است. نرخ این مالیات ممکن است ثابت یا پلکانی باشد و بر اساس سطح درآمد تعیین می‌شود. به بیان دیگر، مالیات بر درآمد بر اصل «توان پرداخت» تکیه دارد؛ یعنی افرادی که درآمد بیشتری دارند، سهم بیشتری از مالیات پرداخت می‌کنند. این مالیات شامل انواع مختلفی مانند مالیات بر درآمد حقوق، مشاغل، اجاره، اتفاقی و شرکت‌ها می‌شود.

در مقابل، مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، یک مالیات غیرمستقیم است که بر میزان مصرف کالاها و خدمات وضع می‌شود، نه بر درآمد. این مالیات در هر مرحله‌ای از تولید و فروش کالا یا خدمات، بر مقدار ارزشی که در آن مرحله به محصول اضافه می‌شود اعمال می‌گردد؛ اما در نهایت، این مبلغ توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌شود، زیرا در قیمت نهایی کالا یا خدمت گنجانده شده است. تولیدکنندگان و فروشندگان صرفاً واسطه انتقال این مالیات به دولت هستند. برخلاف مالیات بر درآمد که بر اساس اظهارنامه‌های مالی محاسبه می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده در معاملات روزمره گنجانده می‌شود و نرخ آن معمولاً ثابت است (در سال 1403 معادل 10 درصد). این نوع مالیات ویژگی سراسری و یکنواخت دارد و همه مصرف‌کنندگان، بدون توجه به سطح درآمد، آن را هنگام خرید کالا یا خدمات می‌پردازند.

در نتیجه، تفاوت اساسی میان این دو در نقطه تمرکز و نحوه پرداخت آن‌هاست: مالیات بر درآمد بر پایه درآمد فرد یا بنگاه و به‌صورت مستقیم و سالانه اخذ می‌شود، در حالی که مالیات بر ارزش افزوده بر پایه میزان مصرف و به‌صورت غیرمستقیم و مرحله‌ای از خریدار کالا یا خدمات دریافت می‌گردد. همچنین مالیات بر درآمد نقش پررنگ‌تری در ایجاد عدالت مالیاتی دارد، در حالی که مالیات بر ارزش افزوده بیشتر نقش تثبیت مالی و شفاف‌سازی گردش اقتصادی را ایفا می‌کند.

در این میان، آگاهی و شفافیت نسبت به وضعیت مالیاتی افراد و کسب‌وکارها از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از مودیان می‌پرسند چگونه بدهی مالیات را استعلام کنیم؟ پاسخ ساده است: با مراجعه به سامانه جامع مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور و ورود به حساب کاربری، افراد می‌توانند به‌صورت آنلاین از میزان بدهی مالیاتی خود آگاه شده و نسبت به پرداخت یا اعتراض به آن اقدام نمایند. این خدمات، بخشی از فرآیند هوشمندسازی نظام مالیاتی است که شفافیت، سرعت و دقت را در تعامل میان مردم و دولت افزایش داده است.

جمع‌بندی

در این مقاله به مقایسه‌ی مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده در نظام مالیاتی ایران پرداخته شد. مالیات بر درآمد به‌عنوان یک مالیات مستقیم، مستقیماً از درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می‌شود و وابسته به میزان سودآوری آن‌هاست. در مقابل، مالیات بر ارزش افزوده به‌عنوان مالیات غیرمستقیم، در تمامی مراحل زنجیره تولید و توزیع کالا و خدمات اعمال شده و نهایتاً مصرف‌کننده نهایی آن را پرداخت می‌کند.

هر یک از این دو نوع مالیات کارکردها و اهداف خاص خود را دارند؛ مالیات بر درآمد ابزار توزیع مجدد ثروت و حمایت از عدالت اجتماعی است، در حالی‌که مالیات بر ارزش افزوده منبعی پایدار و گسترده برای تامین بودجه دولت محسوب می‌شود. تفاوت در شیوه‌ی محاسبه، نحوه پرداخت، مشمولان و معافیت‌ها نشان می‌دهد که شناخت دقیق این نظام‌ها برای فعالان اقتصادی، مدیران مالی و سیاست‌گذاران ضروری است.

در مجموع، درک این دو نظام مالیاتی و نحوه‌ی عملکرد آن‌ها، به تصمیم‌گیری بهتر مالی، رعایت الزامات قانونی و استفاده موثر از فرصت‌های مالیاتی منجر می‌شود.